1. Khái niệm

Căn cứ theo Khoản 1 Điều 88 Luật thương mại 2005, Khuyến mãi là hoạt động xúc tiến thương mại bán hàng nhằm mục đích xúc tiến việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ thông qua việc mang lại cho khách hàng những lợi ích nhất định. Từ đó, tăng sức mua hàng, khuyến khích khách hàng hướng tới sử dụng sản phẩm của mình kích thích, khuyến khích việc tiêu dùng, tăng thị trường chiếm lĩnh thị trường cũng như tăng khả năng cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại trên thị trường của Doanh nghiệp,... 

Theo đó, thương nhân có các quyền thực hiện khuyến mãi: Trực tiếp khuyến mãi hàng hóa, dịch vụ mà mình kinh doanh; kinh doanh dịch vụ khuyến mãi; thuê thương nhân khác thực hiện khuyến mãi cho mình.

2. Các hình thức khuyến mãi

Căn cứ tại Điều 92 Luật thương mại 2005, các hình thức khuyến mãi bao gồm:

- Đưa hàng hóa mẫu, cung ứng dịch vụ mẫu để khách hàng dùng thử không phải trả tiền.

- Tặng hàng hóa cho khách hàng, cung ứng dịch vụ không thu tiền.

- Bán hàng, cung ứng dịch vụ với giá thấp hơn giá bán hàng, giá cung ứng dịch vụ trước đó, được áp dụng trong thời gian khuyến mại đã đăng ký hoặc thông báo. Trường hợp hàng hóa, dịch vụ thuộc diện Nhà nước quản lý giá thì việc khuyến mại theo hình thức này được thực hiện theo quy định của Chính phủ.

- Bán hàng, cung ứng dịch vụ có kèm theo phiếu mua hàng, phiếu sử dụng dịch vụ để khách hàng được hưởng một hay một số lợi ích nhất định.

- Bán hàng, cung ứng dịch vụ có kèm phiếu dự thi cho khách hàng để chọn người trao thưởng theo thể lệ và giải thưởng đã công bố.

- Bán hàng, cung ứng dịch vụ kèm theo việc tham dự các chương trình mang tính may rủi mà việc tham gia chương trình gắn liền với việc mua hàng hóa, dịch vụ và việc trúng thưởng dựa trên sự may mắn của người tham gia theo thể lệ và giải thưởng đã công bố.

- Tổ chức chương trình khách hàng thường xuyên, theo đó việc tặng thưởng cho khách hàng căn cứ trên số lượng hoặc trị giá mua hàng hóa, dịch vụ mà khách hàng thực hiện được thể hiện dưới hình thức thẻ khách hàng, phiếu ghi nhận sự mua hàng hoá, dịch vụ hoặc các hình thức khác.

- Tổ chức cho khách hàng tham gia các chương trình văn hóa, nghệ thuật, giải trí và các sự kiện khác vì mục đích khuyến mại.

- Các hình thức khuyến mại khác nếu được cơ quan quản lý nhà nước về thương mại chấp thuận.

3. Quy định của pháp luật về hoạt động khuyến mãi

Căn cứ theo Điều 3 Nghị định 81/2018/NĐ-CP quy định chi tiết Luật thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại quy định các nguyên tắc thực hiện khuyến mãi ngoài những nguyên tắc chung thì thương nhân cần thực hiện những quy tắc riêng phù hợp với hoạt động khuyến mãi, cụ thể:

- Chương trình khuyến mại phải được thực hiện hợp pháp, trung thực, công khai, minh bạch và đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng, của các thương nhân, tổ chức hoặc cá nhân khác.

- Thương nhân thực hiện chương trình khuyến mại phải bảo đảm những điều kiện thuận lợi cho khách hàng trúng thưởng nhận giải thưởng và có nghĩa vụ giải quyết rõ ràng, nhanh chóng các khiếu nại (nếu có) liên quan đến chương trình khuyến mại.

- Thương nhân thực hiện khuyến mại có trách nhiệm bảo đảm về chất lượng hàng hóa, dịch vụ được khuyến mại và hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mại.

- Không được sử dụng kết quả xổ số để làm kết quả xác định trúng thưởng làm căn cứ để tặng, thưởng trong các chương trình khuyến mãi quy định tại Khoản 5, 6 và 9 Điều 92 Luật thương mại 2005.

- Việc thực hiện khuyến mãi phải đảm bảo: Không đưa ra điều kiện để khách hàng được hưởng khuyến mãi là phải từ bỏ, từ chối hoặc đổi hàng hóa, dịch vụ của thương nhân, tổ chức khác; Không có sự so sánh trực tiếp hàng hóa, dịch vụ của mình với hàng hóa, dịch vụ của cá nhân, tổ chức, thương nhân khác.

4. Xử lý vi phạm quy định về xúc tiến thương mại

1. Xử phạt hành chính

Căn cứ theo Điều 33 Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26.8.2020 quy định các hành vi vi phạm bị phạt tiền theo nhiều mức độ cụ thể như sau:

Thứ nhất, phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với cá nhân, tổ chức có một trong các hành vi vi phạm sau đây:

- Không thực hiện, thực hiện không đầy đủ, không đúng việc cung cấp, công khai thông tin về hoạt động khuyến mãi khi thực hiện khuyến mãi.

- Thu các khoản phí, lệ phí, tiền từ khách hàng hoặc yêu cầu khách hàng thực hiện các nghĩa vụ thanh toán khác khi thực hiện chương trình khuyến mãi không cần trả tiền như đưa hàng mẫu, cung ứng dịch vụ mẫu để khách hàng dùng thử.

- Không tổ chức công khai việc mở thưởng chương trình khuyến mãi mang tính may rủi hoặc tổ chức mở thưởng chương trình khuyến mãi mang tính may rủi mà không có sự chứng kiến của khách hàng hoặc không lập biên bản việc tổ chức mở thưởng.

- Không thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về thời gian, địa điểm thực hiện việc phát hành kèm bằng chứng xác định trúng thưởng vào hàng hóa trước khi thực hiện việc phát hành bằng chứng xác định trúng thưởng khi thực hiện chương trình khuyến mãi mang tính may rủi mà bằng chứng xác định trúng thưởng được phát hành kèm theo hàng hóa.

- Không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định về công bố kết quả trúng thưởng, thông báo công khai thông tin, kết quả thực hiện khuyến mãi.

- Không thực hiện việc trao thưởng trong thời hạn quy định khi thực hiện chương trình khuyến mãi có trao giải thưởng.

- Không xác nhận chính xác, kịp thời sự tham gia của khách hàng vào chương trình khách hàng thường xuyên.

- Không thực hiện và lưu trữ đầy đủ các nội dung bắt buộc theo quy định trên phiếu mua hàng, phiếu sử dụng dịch vụ, phiếu dự thi, vé số dự thưởng, thẻ khách hàng hoặc phiếu ghi nhận việc mua bán hàng hóa, dịch vụ sử dụng trong các chương trình khuyến mãi tổ chức chương trình khách hàng thường xuyên.

Thứ hai, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với thương nhân có một trong các hành vi vi phạm sau:

- Thực hiện khuyến mại cho hàng hóa, dịch vụ mà không phải là thương nhân theo quy định được quyền thực hiện khuyến mại cho hàng hóa, dịch vụ đó.

- Thực hiện khuyến mại cho hàng hóa, dịch vụ của thương nhân khác mà không có hợp đồng dịch vụ khuyến mại theo quy định hoặc thuê thương nhân kinh doanh dịch vụ khuyến mại thực hiện khuyến mại cho hàng hóa, dịch vụ của mình mà không có hợp đồng dịch vụ khuyến mại theo quy định.

- Không thông báo hoặc không đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định trước khi thực hiện khuyến mại hoặc thông báo, đăng ký không đúng quy định.

- Không thông báo hoặc không báo cáo kết quả thực hiện khuyến mãi với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền theo quy định hoặc thông báo, báo cáo không đúng quy định hoặc nội dung thông báo, đăng ký không trung thực.

- Không thực hiện hoặc thực hiện không đúng hoặc trì hoãn việc thực hiện các nội dung của chương trình khuyến mãi đã thông báo, cam kết với khách hàng hoặc đã thông báo, đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

- Thực hiện khuyến mãi có giá trị hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mãi vượt quá hạn mức tối đa về giá trị hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mãi theo quy định.

- Thực hiện khuyến mãi bằng hình thức giảm giá có mức giảm giá hàng hóa, giá cung ứng dịch vụ vượt quá mức giảm tối đa đối với hàng hóa, dịch vụ dùng được khuyến mãi theo quy định.

- Thực hiện khuyến mãi bằng hình thức giảm giá hàng hóa, giá cung ứng dịch vụ xuống thấp hơn mức tối thiểu trong trường hợp giá bán hàng hóa, giá cung ứng dịch vụ thuộc diện nhà nước có quy định khung giá hoặc quy định giá tối thiểu; giảm giá hàng hóa, giá cung ứng dịch vụ đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc diện nhà nước định giá cụ thể.

- Thực hiện chương trình khuyến mãi bằng hình thức giảm giá không đúng theo quy định về thời gian được phép thực hiện khuyến mãi.

- Sử dụng bằng chứng xác định trúng thưởng có hình thức giống hoặc tương tự với xổ số do nhà nước độc quyền phát hành hoặc sử dụng kết quả xổ số để làm kết quả xác định trúng thưởng, làm căn cứ để tặng, thưởng trong các chương trình khuyến mãi cụ thể theo quy định của Luật thương mại.

- Không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định về việc trích nộp 50% giá trị giải thưởng không có người trúng giải đã công bố vào ngân sách nhà nước trong trường hợp thực hiện chương trình khuyến mãi mang tính rủi ro.

- Chấm dứt việc thực hiện chương trình khuyến mãi trước thời hạn đã công bố hoặc đã được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền xác nhận, trừ trường hợp pháp luật cho phép hoặc cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền xác nhận điều chỉnh thời gian thực hiện khuyến mãi.

- Chấm dứt việc thực hiện chương trình khuyến mãi trước thời hạn đã công bố hoặc đã được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền xác nhận mà không thuộc các trường hợp quy định theo pháp luật.

- Thực hiện chương trình khuyến mãi trái quy định về nguyên tắc thực hiện khuyến mãi.

- Văn phòng đại diện của thương nhân thực hiện khuyến mãi cho thương nhân mà mình đại diện hoặc thuê thương nhân khác thực hiện khuyến mãi cho thương nhân mà mình đại diện tại Việt Nam.

Thứ ba, Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với thương nhân có một trong các hành vi vi phạm:

- Khuyến mãi cho hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh; hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh; hàng hóa chưa được phép lưu thông, dịch vụ chưa được phép cung ứng; rượu, xổ số, thuốc lá, sữa thay thế sữa mẹ, thuốc chữa bệnh cho người kể cả các loại thuốc đã được phép lưu thông theo quy định của Bộ Y tế (trừ trường hợp khuyến mãi cho thương nhân kinh doanh thuốc); dịch vụ khám, chữa bệnh của cơ sở y tế công lập, dịch vụ giáo dục của cơ sở công lập, cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập; hàng hóa, dịch vụ bị cấm lưu hành tại Việt Nam hoặc các hàng hóa, dịch vụ bị cấm khuyến mãi theo quy định của pháp luật.

- Sử dụng hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mãi là hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh; hàng hóa, dịch vụ chưa được phép cung ứng; rượu, xổ số, thuốc lá, thuốc chữa bệnh cho người kể cả các loại thuốc đã được phép lưu thông theo quy định của Bộ Y tế (trừ trường hợp khuyến mãi cho thương nhân kinh doanh thuốc); hàng hóa, dịch vụ bị cấm lưu hành tại Việt Nam và các hàng hóa, dịch vụ bị cấm khuyến mãi khác theo quy định của pháp luật.

- Khuyến mãi rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi; khuyến mãi trong hoạt động kinh doanh rượu bia có độ cồn 15 độ trở lên hoặc sử dụng rượu bia có độ cồn 15 độ trở lên để khuyến mãi dưới mọi hình thức.

- Khuyến mãi không trung thực hoặc gây nhầm lẫn về hàng hóa, dịch vụ để lừa dối khách hàng.

- Khuyến mãi để tiêu thụ hàng hóa không đảm bảo chất lượng theo quy định.

- Khuyến mãi tại trường học, bệnh viện, trụ sở của các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân.

- Nội dung chương trình thi của chương trình khuyến mãi theo hình thức bán hàng, cung ứng dịch vụ có kèm theo phiếu dự thi cho khách hàng để chọn người trao thưởng theo thể lệ và giải thưởng đã công bố trái với truyền thống lịch sử, văn hóa, đạo đức, thuần phong mỹ tục Việt Nam.

- Thực hiện chương trình khuyến mãi theo mô hình đa cấp, trong đó đối tượng khuyến mãi gồm nhiều cấp, nhiều nhánh, người trước được hưởng lợi ích từ việc mua hàng của người sau mà không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.

Thứ tư, phạt tiền gấp đôi đối với các hành vi trên khi được thực hiện trên địa bàn từ hai tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trở lên.

2. Tịch thu tang vật

Đối với các hành vi sau ngoài bị xử lý hành chính hành vi vi phạm các hành vi bị cấm trong hoạt động khuyến mại còn bị tịch thu tang vật theo quy định tại Khoản 5 Điều 33 Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26.8.2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng:

- Khuyến mãi cho hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh; hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh; hàng hóa chưa được phép lưu thông, dịch vụ chưa được phép cung ứng; rượu, xổ số, thuốc lá, sữa thay thế sữa mẹ, thuốc chữa bệnh cho người kể cả các loại thuốc đã được phép lưu thông theo quy định của Bộ Y tế (trừ trường hợp khuyến mãi cho thương nhân kinh doanh thuốc); dịch vụ khám, chữa bệnh của cơ sở y tế công lập, dịch vụ giáo dục của cơ sở công lập, cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập; hàng hóa, dịch vụ bị cấm lưu hành tại Việt Nam hoặc các hàng hóa, dịch vụ bị cấm khuyến mãi theo quy định của pháp luật.

- Sử dụng hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mãi là hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh; hàng hóa, dịch vụ chưa được phép cung ứng; rượu, xổ số, thuốc lá, thuốc chữa bệnh cho người kể cả các loại thuốc đã được phép lưu thông theo quy định của Bộ Y tế (trừ trường hợp khuyến mãi cho thương nhân kinh doanh thuốc); hàng hóa, dịch vụ bị cấm lưu hành tại Việt Nam và các hàng hóa, dịch vụ bị cấm khuyến mãi khác theo quy định của pháp luật.

- Khuyến mãi rượu, bia cho người chưa đủ 18 tuổi; khuyến mãi trong hoạt động kinh doanh rượu bia có độ cồn 15 độ trở lên hoặc sử dụng rượu bia có độ cồn 15 độ trở lên để khuyến mãi dưới mọi hình thức.

- Khuyến mãi để tiêu thụ hàng hóa không đảm bảo chất lượng theo quy định.

3. Biện pháp khắc phục hậu quả

Căn cứ theo Khoản 6 Điều 33 Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26.8.2020 quy định ngoài 2 hình thức xử phạt thêm thì phải áp dụng biện pháp khắc phục đối với các hành vi vi phạm sau đây:

- Tiêu hủy tang vật là hàng hóa, vật phẩm gây hại cho sức khỏe con người, vật nuôi, cây trồng và môi trường, văn hóa phẩm có nội dung độc hại đối với hành vi vi phạm sau:

+ Khuyến mãi cho hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh; hàng hóa, dịch vụ hạn chế kinh doanh; hàng hóa chưa được phép lưu thông, dịch vụ chưa được phép cung ứng; rượu, xổ số, thuốc lá, sữa thay thế sữa mẹ, thuốc chữa bệnh cho người kể cả các loại thuốc đã được phép lưu thông theo quy định của Bộ Y tế (trừ trường hợp khuyến mãi cho thương nhân kinh doanh thuốc); dịch vụ khám, chữa bệnh của cơ sở y tế công lập, dịch vụ giáo dục của cơ sở công lập, cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập; hàng hóa, dịch vụ bị cấm lưu hành tại Việt Nam hoặc các hàng hóa, dịch vụ bị cấm khuyến mãi theo quy định của pháp luật.

+ Sử dụng hàng hóa, dịch vụ dùng để khuyến mãi là hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh; hàng hóa, dịch vụ chưa được phép cung ứng; rượu, xổ số, thuốc lá, thuốc chữa bệnh cho người kể cả các loại thuốc đã được phép lưu thông theo quy định của Bộ Y tế (trừ trường hợp khuyến mãi cho thương nhân kinh doanh thuốc); hàng hóa, dịch vụ bị cấm lưu hành tại Việt Nam và các hàng hóa, dịch vụ bị cấm khuyến mãi khác theo quy định của pháp luật.

- Hủy bỏ kết quả đã mở thưởng và tổ chức mở thưởng lại đối với hành vi vi phạm sau:

+ Không tổ chức công khai việc mở thưởng chương trình khuyến mãi mang tính may rủi hoặc tổ chức mở thưởng chương trình khuyến mãi mang tính may rủi mà không có sự chứng kiến của khách hàng hoặc không lập biên bản việc tổ chức mở thưởng.

+ Không thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền về thời gian, địa điểm thực hiện việc phát hành kèm bằng chứng xác định trúng thưởng vào hàng hóa trước khi thực hiện việc phát hành bằng chứng xác định trúng thưởng khi thực hiện chương trình khuyến mãi mang tính may rủi mà bằng chứng xác định trúng thưởng được phát hành kèm theo hàng hóa.

- Nộp lại tất cả số lợi bất pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm sau:

+ Thu các khoản phí, lệ phí, tiền từ khách hàng hoặc yêu cầu khách hàng thực hiện các nghĩa vụ thanh toán khác khi thực hiện chương trình khuyến mãi không cần trả tiền như đưa hàng mẫu, cung ứng dịch vụ mẫu để khách hàng dùng thử.

+ - Không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định về việc trích nộp 50% giá trị giải thưởng không có người trúng giải đã công bố vào ngân sách nhà nước trong trường hợp thực hiện chương trình khuyến mãi mang tính rủi ro.