1.Khái niệm
Theo Điều 111 Luật Doanh nghiệp 2020, Công ty cổ phần là doanh nghiệp, trong đó:
- Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần;
- Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là 03 và không hạn chế số lượng tối đa;
- Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp.
- Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 120 và khoản 1 Điều 127 của Luật Doanh nghiệp 2020.
- Có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
- Có quyền phát hành cổ phần các loại để huy động vốn.
2. Đặc điểm của Công ty cổ phần
2.1 Đặc điểm chung
CTCP cũng giống như các loại hình doanh nghiệp khác có đực điểm: được công nhận là một tổ chức kinh tế; có tư cách pháp nhân; có tài sản, trụ sở giao dịch ổn định, được đăng kýkinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm thực hiện hoạt động kinh doanh.
Ngoài ra, CTCP còn có các đặc điểm riêng:
- CTCP là loại hình doanh nghiệp có đầy đủ tư cách pháp nhân và phải có tối thiểu 03 cổ đông sáng lập và không giới hạn số lượng cổ đông tối đa.
- Vốn điều lệ được chia thành các phần bằng nhau gọi là cổ phần, việc mua cổ phần là cách chính để góp vốn vào công ty cổ phần.
- Cổ đông là người sở hữu ít nhất một cổ phần của công ty cổ phần, chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính khác trong phạm vi số vốn đã góp.
- Công ty cổ phần được phát hành các loại chứng khoán như cổ phiếu, trái phiếu… để huy động vốn.
- Được quyền đăng ký hoạt động tất cả các ngành nghề mà pháp luật không cấm.
2.2 Vốn điều lệ
Vốn điều lệ là tổng giá trị mệnh giá cổ phần các loại đã bán hoặc. Tại thời điểm đăng ký thành lập, vốn điều lệ CTCP là tổng giá trị mệnh giá cổ phần các loại đã được đăng ký mua và được ghi trong Điều lệ công ty.
Vốn điều lệ chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần, giá trị mỗi cổ phần gọi là mệnh giá cổ phần và được thể hiện trong cổ phiếu. Một cổ phiếu có thể thể hiện mệnh giá của một hoặc nhiều cổ phần. Tổ chức hoặc cá nhân tham gia vào công ty bằng cách mua cổ phiếu, có thể mua một hoặc nhiều cổ phiếu.
Vốn điều lệ của công ty có thể được thay đổi trong quá trình hoạt động kinh doanh, công ty phải thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp với cơ quan có thẩm quyền.
2.3 Các cổ đông
CTCP phải có ít nhất 3 cổ đông và không hạn chế số lượng tối đa, có thể là tổ chức hoặc cá nhân. Các cá nhân, tổ chức không thuộc đối tượng quy định tại Khoản 2, Điều 17 Luật Doanh nghiệp đều có quyền thành lập, tham gia thành lập, quản lý CTCP. Các tổ chức, cá nhân không thuộc đối tượng quy định tại Khoản 3, Điều 17 Luật Doanh nghiệp có quyền mua cổ phần của CTCP.
Công ty cổ phần có hai loại: cổ đông phổ thông và cổ đông ưu đãi.
- Cổ đông phổ thông là người sở hữu cổ phần phổ thông.
- Cổ đông ưu đãi là người sở hữu cổ phần ưu đãi.
Trong đó,cổ đông sáng lập cũng chính là cổ đông phổ thông. Cổ đông sáng lập phải sở hữu ít nhất một cổ phần phổ thông và ký tên trong danh sách cổ đông sáng lập công ty cổ phần.
2.4 Đặc điểm về tư cách pháp nhân
CTCP đáp ứng đủ các điều kiện pháp nhân:Được thành lập hợp pháp; Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ; Có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó; Nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách độc lập.
Như vậy, CTCP có đầy đủ tư cách pháp nhân;chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty; có quyền sở hữu tài sản riêng; có thể trở thành nguyên đơn hoặc bị đơn dân sự trong các tranh chấp dân sự, thương mại nếu có. Các cổ đông chỉ được sở hữu cổ phần công ty chứ không sở hữu tài sản của công ty.
2.5 Tính chịu trách nhiệm trong kinh doanh
CTCP chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với các khoản nợ của công ty. Các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn đã góp vào công ty mà không liên quan đến tài sản riêng.
2.6 Cách thức huy động vốn
Sovới các loại hình doanh nghiệp khác, CTCP có nhiều hình thức huy động vốn hơn.Cụ thể, CTCP có các hình thức huy động vốn: Chào bán cổ phần riêng lẻ; Chào bán cổ phần cho cổ đông hiện hữu; Chào bán ra công chúng; Phát hành trái phiếu, trái phiếu chuyển đổi và các loại trái phiếu khác theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty.
2.7 Cơ cấu tổ chức
Theo Điều137, Luật Doanh nghiệp 2020, CTCP có quyền lựa chọn tổ chức quản lý và hoạt động theo một trong hai mô hình sau đây:
- Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.Trường hợp công ty cổ phần có dưới 11 cổ đông và các cổ đông là tổ chức sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần của công ty thì không bắt buộc phải có Ban kiểm soát.
-Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị và Giám đốc hoặc Tổng giám đốc. Trường hợp này ít nhất 20% số thành viên Hội đồng quản trị phải là thành viên độc lập và có Ủy ban kiểm toán trực thuộc Hội đồng quản trị. Cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban kiểm toán quy định tại Điều lệ công ty hoặc quy chế hoạt động của Ủy ban kiểm toán do Hội đồng quản trị ban hành.
3. Ưu, nhược điểm của Công ty cổ phần
| Ưu điểm | Nhược điểm |
| - CTCP có ít nhất 03 các nhân hoặc tổ chức góp vốn trở lên và không giới hạn số lượng đồng thời các cổ động có thể chuyển nhượng cổ phần đơn giản nên việc thu hút các cá nhân hoặc tổ chức tham gia góp vốn dễ dàng. - CTCP có khả năng huy động vốn linh hoạt từ nhiều nguồn, đối tượng khác nhau. Ví dụ như thông qua việc chào bán các loại cổ phần, phát hành cổ phiếu… - CTCP có khả năng hoạt động rộng trên nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. Các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm hữu hạn về nợ, các nghĩa vụ tài sản khác trong phạm vi góp vốn vào công ty nên mức độ chịu rủi ro không cao. - CTCP có cơ chế hoạt động công khai báo cáo tài chính được kiểm toán hàng năm nên các cổ đông dễ nắm được tình hình của doanh nghiệp. - Các cổ đông được quyền niêm yết, giao dịch cổ phần trên sàn giao dịch chứng khoán. - CTCP có tính độc lập giữa quản lý và sở hữu nên việc hoạt động của công ty đạt hiệu quả cao. - Trong việc quản lý, điều hành CTCP đảm bảo tính minh bạch do mọi quyết định trong việc kinh doanh đều được thu thập ý kiến của các cổ đông. | - CTCP có số lượng các cổ động lớn, có nhiều người không biết nhau và có thể có sự phân hóa thành các nhóm cổ đông đối kháng nhau về lợi ích nên việc quản lý và điều hành công ty rất phức tạp. - Việc thành lập và quản lý CTCP phức tạp hơn các loại hình khác do bị rang buộc chặt chẽ bởi các quy định của pháp luật, đặc biệt là về chế độ tài chính, kế toán. - Mọi vấn đề trong kinh doanh đều phải thu thập ý kiến của các cổ đông ( thông qua Hội đồng quản trị, Đại hội cổ đông) nên việc đưa ra một quyết định nào đó sẽ khó khăn và khả năng thay đổi linh hoạt về ngành nghề kinh doanh cũng bị hạn chế. Vì vậy có thể bỏ lỡ nhiều cơ hội kinh doanh cho doanh nghiệp. - CTCP có cơ chế hoạt động công khai báo cáo tài chính ở các cuộc họp thường niên nên khả năng bảo mật trong kinh doanh và tài chính không cao. - Các cổ đông khi chuyển nhượng cổ phần phải có nghĩa vụ nộp tờ khai thuế TNCN và nộp thuế TNCN với thuế suất 0,1% trên giá trị chuyển nhượng cổ phần từng lần. |
Sưu tầm